Η Shoyna είναι ένα ρωσικό ψαροχώρι στις ψυχρές ακτές της Λευκής Θάλασσας που χρόνο με το χρόνο θάβεται κάτω από την άμμο που εισβάλλει από την κοντινή ακτή.
Η Shoyna ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1930 όταν η φαλαινοθηρία άκμαζε, από οικογένειες ψαράδων που ονόμασαν τον οικισμό από τον ποταμό Shoyna (“νεκροταφείο” στη γλώσσα Κόμη).
Η αφθονία των ψαριών και της θαλάσσιας ζωής οδήγησε αρχικά σε ευημερία την περιοχή. Μέχρι τη δεκαετία του 1950 περίπου 1.500 άτομα ζούσαν στον οικισμό με έναν αλιευτικό στόλο που αριθμούσε περισσότερα από 70 σκάφη.
Παράλληλα δημιουργήθηκαν μικρά αγροκτήματα δίπλα στα σπίτια του χωριού, ενώ στα γύρω βοσκοτόπια εκτρέφονταν κυρίως βοοειδή.
Η καταστροφή του οικοσυστήματος
Η υπεραλίευση τελικά όχι μόνο εξάντλησε τα τοπικά αποθέματα σε ψάρια, αλλά κατέστρεψε και το οικοσύστημα της περιοχής.
Για τον Σεργκέι Ουβάροφ, συντονιστή του έργου για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα του Παγκόσμιου Ταμείου Άγριας Ζωής στη Ρωσία δύο είναι οι αιτίες της ανεξέλεγκτης πλέον εισχώρησης της άμμου στο χωριό : Η καταστροφή του βυθού από τις μηχανότρατες που «ξερίζωναν» τα φύκια που συγκρατούσαν την άμμο, σε συνδυασμό με μια φυσική αλλαγή στην κοίτη του ποταμού που ρέει μέσω της Shoyna προς στη Λευκή θάλασσα.
Παρακμή και εγκατάλειψη
Ο οικισμός άρχισε να παρακμάζει σταδιακά. Πρώτα έκλεισε το εργοστάσιο επεξεργασίας ψαριών και ακολούθησε αυτό με τα οικοδομικά υλικά. Τα αγροκτήματα συνέχισαν να καλλιεργούνται για λίγο ακόμα.
«Συνεχίσαμε να φυτεύουμε λαχανικά, να γονιμοποιούμε το έδαφος και να σκουπίζουμε την άμμο που προχωρούσε απειλητικά από την ακτή», ανέφερε η κα Ζαχάροβα -μόνιμος κάτοικος του χωριού. “Μέχρι να γίνει άσκοπο.”
Σήμερα μόνο τριακόσιοι άνθρωποι ζουν στον οικισμό. Η ανεργία μαστίζει τον πληθυσμό που επιβιώνει χάρη στα επιδόματα ανεργίας και τις συντάξεις, ενώ οι θέσεις εργασίας είναι λιγοστές και αφορούν στο δημόσιο τομέα.
Σπίτια θαμμένα στην άμμο
Περισσότερο από το ήμισυ του χωριού είναι πλέον θαμμένο κάτω από αμμόλοφους που δημιουργούν οι παγωμένοι άνεμοι που πνέουν το βορρά. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 20 σπίτια έχουν θαφτεί εντελώς κάτω από την άμμο.
Η Άννα Γκολμπτσόβα ζει πλέον μόνιμα στον δεύτερο όροφο του σπιτιού της. Το ισόγειο μετατράπηκε σε μια ανεπιθύμητη παραλία!!!
«Θα χρειαστεί να νοικιάσουμε μια μπουλντόζα για να σπρώξουμε την άμμο πίσω, και πάλι τον επόμενο χρόνο», δήλωσε η ίδια.
Δύσκολες συνθήκες διαβίωσης
Το χωριό δεν διαθέτει σύστημα αποχέτευσης και το νερό πρέπει να μεταφέρεται από πηγάδια. Τα σπίτια θερμαίνονται με καυσόξυλα ή άνθρακα που μεταφέρονται με πλοία από τις κοντινές περιοχές.
Αυτοσχέδιοι κυματοθραύστες
Τα εγκαταλελειμμένα ψαροκάικα που σκούριαζαν για χρόνια στην κοντινές ακτές χρησιμοποιούνται πλέον ως κυματοθραύστες, προστατεύοντας από τα κύματα τα σπίτια στην άκρη του οικισμού.
Με αεροπλάνα και βαπόρια
Κανένας δρόμος ή σιδηρόδρομος δεν συνδέει την περιοχή με το νότο. Η μεταφορά ανθρώπων και προμηθειών γίνεται με πλοίο ή αεροπορικώς. Το πολιτικό αεροδρόμιο έχει χωματόδρομο μήκους 650 μέτρων, ενώ τοπικά ταξίδια πραγματοποιούνται με “φορτηγά” (μοτοσικλέτες με τροχούς φορτηγού).
Κατά την καλοκαιρινή περίοδο τα μικρά αεροπλάνα και το περιστασιακό ελικόπτερο είναι ο μόνος τρόπος για να επισκεφτεί κανείς τη Shoyna.
Επιστροφή στη φύση
Οι προμήθειες τροφίμων στο μοναδικό κατάστημα της Shoyna κοστίζουν σχεδόν διπλάσια από την κοντινότερη πόλη.
Το κυνήγι της άγριας χήνας το φθινόπωρο προσφέρει λύση στις διατροφικές ανάγκες των κατοίκων.
Ενώ η αλιεία μικρής κλίμακας συνεχίζεται όλο το χρόνο, το καλοκαίρι για φαγητό και το χειμώνα για εμπόριο.
Παράλληλα η συγκομιδή του αρκτικού cloudberry (άγρια μούρα του βορρά) που αναπτύσσεται στην τούνδρα τονώνει εν μέρει την τοπική οικονομία.
Φως στην άκρη του τούνελ
Υπάρχουν σημάδια ότι το οικοσύστημα της Shoyna μπορεί να ανακάμψει. Το έδαφος αργά αλλά σταθερά αρχίζει να ξαναχορταριάζει, ενώ οι ψαράδες αναφέρουν ότι συχνά πυκνά βρίσκουν μπλεγμένα φύκια στα δίχτυα τους.
Υπάρχει όμως πολύς δρόμος ακόμα….
Συντάκτης: Πούλιος Κωνσταντίνος
Πηγή :ΕΔΩ