Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους, οι καταιγίδες διακρίνονται σε καταιγίδες αέριας μάζας , καταιγίδες ορογραφικές και καταιγίδες μετωπικές .
Α) Καταιγίδες αέριας μάζας (Αir mass thunderstorms )
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι καταιγίδες που έχουν σαν βασική αιτία σχηματισμού τους την ισχυρή τοπική θέρμανση της επιφάνειας του εδάφους , η οποία όπως είναι γνωστό δημιουργεί ανοδικές κινήσεις και σύγκλιση αερίων μαζών στο επίπεδο του εδάφους. Οι καταιγίδες αυτές είναι γνωστές σαν τοπικές ή θερμικές. Στον τύπο αυτό ανήκουν και οι τροπικές καταιγίδες. Τέτοιες καταιγίδες επίσης μπορούν να σχηματιστούν όταν ψυχρή αέρια μάζα γίνει ασταθής περνώντας πάνω από σχετικά θερμότερη περιοχή ( π.χ. πάνω από θερμότερη θάλασσα ). Οι καταιγίδες της κατηγορίας αυτής είναι περισσότερο συχνές τις απογευματινές ώρες.
Β) Ορογραφικές καταιγίδες ( Orographic thunderstorms )
Πολλές φορές αιτία δημιουργίας μίας καταιγίδας αποτελεί και η ορογραφία της περιοχής . Αυτές οι καταιγίδες Εκδηλώνονται όταν υγρή και ασταθής αέρια μάζα αναγκάζεται να υπερπηδήσει μία οροσειρά. Στην προσπάθεια της αυτή η αέρια μάζα εκτονώνεται , με αποτέλεσμα την ψύξη της και κατά συνέπεια τον σχηματισμό καταιγιδοφόρων νεφών , εφόσον επικρατεί αστάθεια στον ευρύτερο ατμοσφαιρικό χώρο.
Γ) Μετωπικές καταιγίδες ( Frontal thunderstorms )
Είναι οι καταιγίδες που σχηματίζονται στις περιοχές των θερμών και των ψυχρών μετώπων εφόσον ο θερμός αέρας είναι υγρός και ασταθής. Αρκετές από τις πλέον τρομερές καταιγίδες , συνδέονται με την γραμμή λαίλαπας. Οι καταιγίδες αυτές συχνά προηγούνται σε μία ζώνη 300 Km περίπου , των καταιγίδων ενός ψυχρού μετώπου. Το καθοδικό ρεύμα των καταιγίδων του ψυχρού μετώπου, συναντώντας τις θερμές αέριες μάζες που προηγούνται, δημιουργεί ένα ψυχρό ψευδομέτωπο ( γραμμή λαίλαπας ). Το ψευδομέτωπο αυτό ενεργεί όπως και το κύριο μέτωπο, αναγκάζοντας τη θερμή αέρια μάζα που προηγείται σε πρόωρη κατακόρυφη εκτόνωση. Αποτέλεσμα αυτής της εκτόνωσης είναι η δημιουργία νέων καταιγίδων πάνω από την γραμμή λαίλαπας. Ο μηχανισμός αυτός μπορεί να επαναληφθεί με την δημιουργία νέου ψευδομετώπου με νέες καταιγίδες. Έτσι πολύ πριν φτάσει το κυρίως ψυχρό μέτωπο σε μία περιοχή, οι καταιγίδες των γραμμών λαίλαπας πλήττουν την περιοχή, η οποία σε κανονικές συνθήκες θα διακρίνονταν από ήπια καιρικά φαινόμενα.