Μετά από μισό χειμώνα ήπιων συνθηκών στην Ευρώπη συνολικά, ο χειμώνας δείχνει τα δόντια του και στην Ευρώπη αλλά σύντομα και στην Ελλάδα.
Είναι αλήθεια πως περάσαμε μισό χειμώνα με ήπιες συνθήκες, νοτιάδες και κάποια σύντομα αλλά έντονα κύματα βροχοπτώσεων που σάρωναν τη χώρα μας από τα δυτικά. Τις τελευταίες μέρες μάλιστα στην ανατολική Στερεά και τη βόρεια Κρήτη η θερμοκρασία έχει ξεπεράσει τους 20-23°C θυμίζοντας περισσότερο άνοιξη παρά χειμώνα. Ακόμα και περιοχές στη βόρεια Ελλάδα άγγιξαν τοπικά τους 18-20°C. Στον αντίποδα, η δυτική Ευρώπη βρισκόταν και βρίσκεται υπό την επίδραση εκτεταμένων υφέσεων που προκαλούν βροχές, χιονοπτώσεις και ισχυρούς ανέμους. Αυτή είναι και η αιτία που έχουμε μόνιμα νοτιάδες στη χώρα μας. Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ώστε να καταλάβουμε όλοι τι ακριβώς συμβαίνει.
Τι συμβαίνει πάνω από την Ευρώπη; Έχουμε έναν αντικυκλώνα αρκετά δυτικά, μία εκτεταμένη ύφεση στην Σκανδιναβία και αρκετό ψύχος στα κεντρικά και βόρεια τμήματα της Ευρώπης. Πρώτα απ’όλα ας εξηγήσουμε τι σημαίνει το κάθε ένα από αυτά.
Τι είναι αντικυκλώνας και τι ύφεση;
Ο αντικυκλώνας είναι ένα συνήθως εκτεταμένο σύστημα (μερικών χιλιάδων χιλιομέτρων) που συνδέεται με καλές και συχνά ανέφελες καιρικές συνθήκες. Στο κέντρο του επικρατεί άπνοια, ενώ στην περιφέρειά του ο αέρας κινείται σύμφωνα με τους δείκτες του ρολογιού. Η ύφεση ή χαμηλό είναι ένα σύστημα με ακριβώς αντίθετα χαρακτηριστικά και με ροή, η οποία στην περιφέρειά της είναι αντίθετη με τους δείκτες του ρολογιού. Συνδέεται με κακοκαιρία, ενώ στο βόρειο και δυτικότερο τμήμα της συνήθως συναντάμε και τις ψυχρότερες αέριες μάζες. Μία ύφεση, όταν είναι οργανωμένη, δηλαδή όταν έχει χώρο και χρόνο να εξελιχθεί, τότε αποκτάει μετωπική δομή, δηλαδή εμφανίζει ένα θερμό μέτωπο στο μπροστινό της μέρος και ένα ψυχρό μέτωπο που ακολουθεί το θερμό. Καθώς το σύστημα στροβιλίζεται γύρω από το κέντρο του τα δύο μέτωπα αυτά ουσιαστικά ενώνονται και μπορούν να δημιουργήσουν, καθώς γερνάει η ύφεση, ένα συνεσφιγμένο μέτωπο στο βόρειο τμήμα της ύφεσης.
Τι συνέβη μέχρι τώρα
Ο αντικυκλώνας που βρίσκεται στα δυτικά της Ευρώπης λειτουργεί σαν γρανάζι ή νερόμυλος. Αυτό σημαίνει ότι καθώς περιστρέφεται δεξιόστροφα, κατεβάζει ψυχρότερες αέριες μάζες νοτιότερα. Στη συνέχεια οι ψυχρές αέριες μάζες αναμειγνύονται με τις θερμότερες των νοτιότερων τμημάτων της Ευρώπης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαταραχές, οι οποίες μπορεί και να εξελιχθούν σε υφέσεις. Αυτό μέχρι τώρα έχει συμβεί στην δυτική μόνο Ευρώπη και μάλιστα μόνο το τελευταίο δεκαήμερο.
Τι πρόκειται να συμβεί το επόμενο διάστημα
Τα ιδιαίτερα πυκνά χιόνια που σημειώθηκαν στην Ισπανία, σύμφωνα και με την προηγούμενη περιγραφή, δεν μπορούν να συσχετιστούν σε καμία περίπτωση με μία διαφαινόμενη κακοκαιρία στην περιοχή μας. Πρόκειται πρακτικά και ουσιαστικά για διαφορετικά συστήματα. Καθώς ο Αζορικός αντικυκλώνας (ο αντικυκλώνας που βρίσκεται δυτικότερα της Ευρώπης) θα αρχίσει να μετατοπίζεται ανατολικότερα, πλέον θα κατεβάζει (σαν νερόμυλος) ψύχος στη δική μας γειτονιά από τα βορειότερα της Ευρώπης. Αυτή είναι και η ιδανική συνταγή για χιόνια και κρύο στη χώρα μας τον χειμώνα. Να σημειωθεί ότι η διαταραχή που επηρέασε την Ιβηρική ναι μεν θα κινηθεί ανατολικότερα, αλλά θα εκφυλίζεται σταδιακά. Έτσι, μπορεί να είναι η διαταραχή που θα συνδυαστεί με σταδιακή πτώση της θερμοκρασίας στη χώρα μας, αλλά δεν θα είναι αυτή που θα προκαλέσει τα πιθανά χιόνια για τα οποία γίνεται λόγος.
Οι τύποι καιρού που φέρνουν χιόνι στη χώρα μας
Κατά καιρούς πολλά είναι αυτά που έχουν διχάσει την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Ένα από αυτά είναι και το χιόνι. Είναι ιδιαίτερα σπάνιο να χιονίσει ταυτόχρονα και στις δύο πόλεις. Για να το γενικεύσουμε, συνήθως όταν μιλάμε για χιόνι υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι καιρού που συνδυάζονται με χιόνι στη χώρα μας και επηρεάζουν διαφορετικές περιοχές, οι οποίες δύσκολα συνδυάζονται μεταξύ τους. Με τον πρώτο τρόπο επηρεάζονται περιοχές εντός της ηπειρωτικής χώρας κατά μήκος της Πίνδου, με τον δεύτερο τα ενδότερα της Θεσσαλίας, η Μακεδονία και η Θράκη και με τον τρίτο περιοχές από την ανατολική Θεσσαλία και νοτιότερα έως και τη βόρεια Κρήτη (τα ανατολικά προσήνεμα όπως συχνά χαρακτηρίζονται).
Θα χιονίσει στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα;
Παίρνοντας, λοιπόν, ο αντικυκλώνας την κατάλληλη θέση, είναι πιθανό το επόμενο διάστημα μετά τις 15-16/1 ο χιονιάς να επισκεφτεί και τη χώρα μας. Νωρίτερα περιμένουμε ένα σύντομο αλλά ισχυρό πέρασμα βροχών την Τρίτη (12/1) από τη χώρα μας. Την Τετάρτη, ακολουθεί σημαντική πτώση της θερμοκρασίας κατά 5-7°C με μικρή πιθανότητα για πρόσκαιρα/σύντομα φαινόμενα (βροχή/χιόνι) την Πέμπτη, και όλο το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στον καιρό του ερχόμενου Σαββατοκύριακου. Καθώς ο αντικυκλώνας θα περιστρέφεται θα μεταφέρει εκ νέου ψυχρότερες αέριες μάζες στην ανατολική Μεσόγειο. Το ερώτημα που παραμένει ακόμα και σήμερα είναι το που ακριβώς θα τοποθετηθούν αυτές οι ψυχρές αέριες μάζες. Αν μεταφερθούν πάνω από την Αδριατική και το Ιόνιο, τότε το χαμηλό που θα δημιουργηθεί θα επηρεάσει με χιονοπτώσεις τα κεντρικά και βόρεια τμήματα, αν όμως οι ψυχρές αέριες μάζες αποτεθούν στην ηπειρωτική χώρα και το Αιγαίο, τότε η καιρική δραστηριότητα θα εντοπίζεται από την ανατολική Θεσσαλία και νοτιότερα. Το δεύτερο σενάριο συνήθως συνδυάζεται με ισχυρούς ξηρούς βόρειους ανέμους στα βόρεια της χώρας (αλλά και τον γνωστό παγερό Βαρδάρη στην κοιλάδα του Αξιού).
Μπορούμε να ξέρουμε που ακριβώς θα χιονίσει στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα;
Οι πιθανότητες για χιόνι στα κεντροβόρεια ή στα ανατολικά/νότια τη χώρα μας είναι σχεδόν μοιρασμένες με ένα μικρό προβάδισμα στα κεντροβόρεια τμήματα. Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ακόμα την ένταση, τη διάρκεια αλλά και την ακριβή περιοχή των φαινομένων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η θερμοκρασία πέφτει και θα χρειαστούμε επιτέλους… παλτό. Πάντως δεν αποκλείεται αρκετές περιοχές της χώρας μας να ντυθούν στα λευκά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές το επόμενο διάστημα. Για τον λόγο αυτό, στο northmeteo.gr αναλύουμε τα νέα δεδομένα που προκύπτουν ανά 6ωρο τόσο στο group στο facebook, όσο και σε συγκεκριμένη κατηγορία στην επίσημη ιστοσελίδα μας, ώστε να βγάλουμε τα εγκυρότερα δυνατά συμπεράσματα.
Εκ μέρους της προγνωστικής ομάδας του NorthMeteo.gr
Δρ. Σταύρος Κέππας, Γεωλόγος – Μετεωρολόγος