Northmeteo.gr
Κλιματολογία

Η κλιματολογία των χιονιάδων της Θεσσαλονίκης (διαγράμματα)

Η κλιματολογία των χιονιάδων της Θεσσαλονίκης αναλύοντας καταγραφές και δεδομένα. Πόσο συχνά χιονίζει; Ποιούς μήνες χιονίζει περισσότερο;

 

Η κλιματολογία των χιονιάδων που σημειώθηκαν στην Θεσσαλονίκη από το 1949 έως και το 2021. Το απόλυτο άρθρο-ανάλυση που δείχνει ποιοι μήνες, έτη και δεκαετίες κατέχουν τα πρωτεία.

 

 

Τα δεδομένα

Ή μέτρηση του ύψους χιονιού είναι πάντα δύσκολη και πολλές φορές προβληματική. Απαιτεί αντικειμενικότητα από τον παρατηρητή ώστε να πραγματοποιήσει σωστή μέτρηση στο κατάλληλο σημείο. Για την παρούσα ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από μετεωρολογικούς χάρτες reanalysis των μοντέλων GFS και ECMWF, παρατηρήσεις από το μετεωρολογικό αρχείο του μετεωροσκοπείου του ΑΠΘ, αλλά και μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε νεότερους χιονιάδες από την ομάδα του NorthMeteo.gr.

Ο εντοπισμός των χιονιάδων πραγματοποιήθηκε μέσα από το αρχείο reanalysis που διατηρείται στο wetterzentrale.de, ενώ τα επεισόδια επιβεβαιώθηκαν μετά από διασταύρωση των στοιχείων με δεδομένα θερμοκρασίας και υετού του ΑΠΘ, αλλά και αποκόμματα εφημερίδων από την Εθνική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη.

Ξεκαθαρίζεται ότι τα δεδομένα δεν αφορούν κάθε επεισόδιο χιονόπτωσης που σημειώθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης, αλλά επεισόδια που συνδυάστηκαν με χιονόστρωση άνω των 2 εκατοστών.

Η συλλογή και συγκέντρωση των μετεωρολογικών και ιστορικών στοιχείων πραγματοποιήθηκε από τον ερασιτέχνη προγνώστη της ομάδα του NorthMeteo.gr Κωνσταντίνο Οικονόμου.

 

Οι χιονιάδες ανά χειμώνα

Στο σχήμα 1 παρουσιάζονται χαρακτηριστικά των χιονιάδων ανά χειμερινή σεζόν. Συγκεκριμένα στο σχήμα 1a βλέπουμε ότι την 24ετία 1949-1973 χιονοπτώσεις συνοδευόμενες με χιονόστρωση συνέβαιναν κάθε χρόνο με εξαίρεση τις περιόδους 1950-1951, 1956-1957 και 1960-1961. Μάλιστα οι χειμώνες 1953-1954, 1955-1956 και 1962-1963 φαίνεται πως ήταν οι χειμώνες με τους περισσότερους χιονιάδες με 5, 3 και 6 επεισόδια ανά σεζόν. Το διάστημα 1980 με 2000 παρατηρείται μείωση των χιονιάδων ανά έτος με εξαίρεση τις περιόδους 1980-1981 και 1986-1987 οπότε και σημειώθηκαν 4 και 5 χιονιάδες αντίστοιχα, ενώ μέσα στην 20ετία αυτή υπήρχαν συνολικά 6 χειμώνες κατά του οποίους η πόλη δεν ντύθηκε στα λευκά. Από το 2000 έως και το 2020 οι χρονιές χωρίς χιονόστρωση αυξήθηκαν σε 11, ενώ ο χειμώνας με τον μέγιστο αριθμό επεισοδίων είναι αυτός του 2018-2019 με 3 χιονιάδες (Σοφία, Υπατία και Ωκεανίς).

Στο σχήμα 1b, φαίνεται πως την 20ετία 1950-1970, 11 χειμώνες παρουσιάζουν μέσο ύψος χιονιού μεγαλύτερο ή ίσο των 20 εκατοστών με μέγιστο ύψος ανά επεισόδιο τα 55 εκατοστά τον χειμώνα 1967-1968. Παράλληλα, οι χειμώνες 1953-1954 και 1957-1958 κατέχουν από έναν χιονιά με ύψος χιονιού 50 εκατοστών, ενώ τον χειμώνα 1963-1964 σημειώθηκε ένας χιονιάς με 45 εκατοστά χιονιού. Στη νεότερη ιστορία πάντως ένα πρώτο “νεκρό” διάστημα με απουσία σημαντικών χιονοπτώσεων στην Θεσσαλονίκη σημειώθηκε το διάστημα 1974-1977. Η δεκαετία 1980-2000 χαρακτηρίζεται από μόλις 5 χρονιές με μέσο ύψος χιονιού >=20 εκατοστών με μεγαλύτερο ύψος, και μάλιστα το μέγιστο στην συνολική περίοδο που εξετάζουμε (1949-2021), να σημειώνεται στον ένα και μοναδικό χιονιά για την περίοδο 1988-1989, με κατά μέσο όρο 65 εκατοστά χιονιού (δείτε το φωτογραφίες εδώ).

Στο σχήμα 1c παρουσιάζονται όλα τα επεισόδια χιονιάδων που σημειώθηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης χαρακτηρισμένα από τη διάρκειά τους σε μέρες και το μέσο ύψος χιονιού. Οι μεγαλύτερες διάρκειες χιονιάδων παρατηρούνται την 20ετία 1950-1970, οπότε παρατηρήθηκαν δύο χιονιάδες με διάρκεια 5 μέρες, τρεις χιονιάδες με διάρκεια 4 ημέρες και 8 χιονιάδες με διάρκεια 3 ημερών. Είναι σημαντική η διαφοροποίηση που σημειώνεται από την 50ετία 1970-2020, κατά την οποία παρατηρήθηκαν συνολικά μόλις 7 χιονιάδες με διάρκεια 3 ημερών και κανένας με μεγαλύτερη διάρκεια. Αξίζει να σημειωθεί, ότι υπάρχουν χιονιάδες, στις περιόδους 1952-1953, 1957-1958, 1965-1966 και 1988-1989, οπότε και σημειώθηκαν από 35 έως 65 εκατοστά μέσα σε διάρκεια μόλις  2 ημερών αναδεικνύοντας την σφοδρότητα των συγκεκριμένων επεισοδίων.

Σχήμα 1 – a) Αριθμός επεισοδίων χοινόπτωσης με χιονόστρωση >2cm, b) Μέσο και μέγιστο ύψος χιονιού στην πόλη της Θεσσαλονίκης και c) συγκεντρωτικό διάγραμμα των υψών χιονόστρωσης όλων των καταγεγραμμένων επεισοδίων. Η χρωματική διαβάθμιση δηλώνει τη χρονική διάρκεια του κάθε χιονιά σε μέρες. Ως διάρκεια του κάθε επεισοδίου ορίζεται το διάστημα από την έναρξη έως και τη λήξη επεισοδίων χιονόπτωσης που συνδέονται με το ίδιο μετεωρολογικό σύστημα. Τα δεδομένα παρουσιάζονται ανά χειμερινή σεζόν (πχ. το έτος 1950 αναφέρεται στον χειμώνα 1950-1951 κοκ) και αφορούν την περίοδο 1949-2021. Τα ύψη χιονόστρωσης αφορούν μία μέση τιμή, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις η εκτίμηση έγινε προσεγγιστικά.

 

 

 

 

Οι χιονιάδες ανά δεκαετία

Εξετάζοντας λίγο πιο μακροσκοπικά την κλιματολογία των χιονιάδων της Θεσσαλονίκης που σημειώθηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης από το 1949 έως και το 2021, αναλύουμε τα επεισόδια ανά δεκαετία. Στο σχήμα 2a παρατηρούμε την υπεροχή του παρελθόντος με 15 και 18 χιονιάδες ανά δεκαετία τις δεκαετίες του 50′ και του 60′. Είναι εμφανής η μείωση τη δεκαετία του 70′. Πάντως παρατηρείται μία σταδιακή μείωση των επεισοδίων όσο φτάνουμε στο παρόν. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και η δεκαετία του 90′ εμφανίζεται να έχει 1 επεισόδιο λιγότερο σε σχέση με την δεκαετία του 2000, τα επεισόδια που συνέβησαν συνοδεύτηκαν από αρκετά μεγαλύτερα ύψη χιονόστρωσης.

Αυτό γίνεται εμφανές στο σχήμα 2b, όπου φαίνεται ότι η μέση χιονόστρωση τη δεκαετία του 90′ ήταν 5 εκατοστά μεγαλύτερη από αυτήν της δεκαετίας του 2000. Μάλιστα η δεκατία του 90′ παρουσιάζει ίδιο μέσο ύψος χιονόστρωσης με την δεκαετία του 1980. Αξίζει και πάλι να σημειωθεί ότι οι δεκαετίες του 50′ και του 60′ συνδέονται με υψηλά μέσα ύψη χιονόστρωσης (25εκ. και 20εκ. αντίστοιχα). Τέλος, και η μέση διάρκεια των επεισοδίων φαίνεται να παρουσιάζει μείωση από το 1949 έως και σήμερα από 2.5 μέρες σε μόλις 1.5 ημέρα.

 

Σημειώνεται ότι η δεκαετία 2020-2029 αναφέρεται στα διαγράμματα ενδεικτικά, αφού σαφώς δεν υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα ακόμα.

Σχήμα 2 – a) Σύνολο επεισοδίων χιονόπτωσης με χιονόστρωση ανά δεκαετία, b) Μέση ύψος χιονόστρωσης ανά δεκαετία και c) μέση διάρκεια χιονιά ανά δεκαετία. Η δεκαετία 2020-2030 προστέθηκε ενδεικτικά, αφού έχουμε διανύσει μόλις τα δύο πρώτα έτη της.

 

 

Οι χιονιάδες ανά μήνα

Τέλος, προσπαθούμε να κάνουμε μία σύντομη ανάλυση των χιονιάδων ανά μήνα με σκοπό να κατανοήσουμε τα χαρακτηριστικά του κάθε ένα από τους χειμερινούς μήνες. Χιονοπτώσεις συνοδευόμενες με χιονόστρωση έχουν σημειωθεί στην Θεσσαλονίκη τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο, Φεβρουάριο, Μάρτιο, αλλά και Απρίλιο. Οι περισσότεροι χιονιάδες, σύμφωνα με το σχήμα 3, φαίνεται πως σημειώνονται τον μήνα Ιανουάριο. Συγκεκριμένα, το 48% των συνολικών χιονιάδων της περιόδου 1949-2021 έχουν σημειωθεί τον μήνα Ιανουάριο, το 24% τον Φεβρουάριο, το 19% τον Δεκέμβριο, το 7% τον Μάρτιο και μόλις το 1% τον Απρίλιο.

Σχήμα 3 – Συνολικά επεισόδια χιονόπτωσης ανά μήνα (κόκκινες μπάρες) και σχετική συχνότητα (%) εκδήλωσης χιονιάδων ανά μήνα επί του συνόλου των χιονιάδων που σημειώθηκαν την περίοδο 1949-2021.

 

 

Στο σχήμα 4a παρατηρούμε ότι ο Ιανουάριος υπερτερεί σε όλους τους χιονιάδες με χιονοστρώσεις <50 εκατοστών. Άξιο λόγου είναι ότι χιονιάδες με ύψος χιονιού 20-30 εκατοστά συνέβησαν κατά 61% τον μήνα Ιανουάριο και πολύ λιγότερο τους υπόλοιπους μήνες. Η μόνη εξαίρεση είναι χιονιάδες με ύψος χιονόστρωσης >50 εκατοστών, όπου το 50% αυτών έχει συμβεί το μήνα Δεκέμβριο, ο οποίος μαζί με τον Ιανουάριο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο μήνας των “ιστορικών” χιονιάδων της Θεσσαλονίκης (χιονιάδων με ύψη >30 εκατοστών). Συνολικά, λοιπόν, φαίνεται ότι τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο έχουν συμβεί 7 επεισόδια με χιονόστρωση >30 εκατοστών, ενώ συνολικά ανεξαρτήτως μήνα έχουν καταγραφεί 11 επεισόδια με χιονόστρωση >30 εκατοστών την περίοδο 1949-2021 στην Θεσσαλονίκη (σχήμα 4b).

Σχήμα 4 – a) Σχετική συχνότητα χιονιάδων ανά ύψος χιονιού για την περίοδο 1949-2021 (το 100% προκύπτει από άθροισμα των τιμών όλων των μηνών σε μία συγκεκριμένη κλάση ύψους χιονιού), b) συχνότητα επεισοδίων χιονιάδων ανά κλάση ύψους χιονόστρωσης και μήνα αντίστοιχα με το διάγραμμα a.

 

 

Τέλος, φαίνεται πως οι περισσότεροι (50%) από τους χιονιάδες που σημειώθηκαν μήνα Μάρτιο συνοδεύτηκαν από χιονόστρωση 10-20 εκατοστών (σχήμα 5). Αντίστοιχα, τον μήνα Ιανουάριο τα περισσότερα επεισόδια (35%) συνδυάστηκαν με χιονοστρώσεις <10 εκατοστών, ενώ οι μήνες Δεκέμβριος και Φεβρουάριος συνδέονται κατά βάση με χιονιάδες ύψους 10-20 εκατοστών κατά 37.5% και 40%. Τέλος, να αναφερθεί ότι έχει καταγραφεί μόνο ένα επεισόδιο με 10-20 εκατοστά στην Θεσσαλονίκη τον μήνα Απρίλιο. Ωστόσο, χιονόπτωση έχει σημειωθεί και στις 9/4/1956, η οποία κρίναμε βάσει και των θερμοκρασιών που κατέγραψε ο σταθμός του ΑΠΘ, ότι δεν συνοδεύτηκε από σημαντική χιονόστρωση, αφού η θερμοκρασία δεν έπεσε κάτω από τους 1.8°C σε εκείνο το επεισόδιο.

 

Σχήμα 5 – Σχετική συχνότητα χιονιάδων επί του συνόλου των χιονιάδων ανά μήνα ταξινομημένη σε κλασεις υψών χιονόστρωσης (το 100% προκύπτει ανά μήνα προσθέτοντας την τιμή του εκάστοτε μήνα ανά κλαση ύχους χιονιού).

 

 

Ακολουθούν δύο πίνακες που αναφέρουν αναλυτικές όλες τις ημερομηνίες των χιονιάδων που σημειώθηκαν από τον χειμώνα 1949-1950 έως και αυτόν του 2020-2021 στην πόλη της Θεσσαλονίκης μαζί με τα εκτιμώμενα ύψη χιονόστρωσης. Σημειώνεται ότι το εύρος χιονόστρωσης αφορά περιοχές εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης (πχ. κέντρο Θεσσαλονίκης, Άνω Πόλη, Συκιές, Εύοσμος, Πυλαία κλπ εξαιρώντας περιοχές όπως το Πανόραμα και το Ωραιόκαστρο), το οποίο από το 1949 έχει παρουσιάσει σημαντική ανάπτυξη.

 

 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κλιματική αλλαγή: Κινέζος πολυμαθής του 11ου αιώνα ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε ότι το κλίμα αλλάζει

Μεγαλύτερη και από την Ανταρκτική η τρύπα του όζοντος στον Νότιο Πόλο

Τροπικοί τυφώνες: Αυξάνονται συνεχώς σε πλήθος και μέγεθος

Northmeteo
Welcome to the No1 Forecast weather site

Το northmeteo.gr χρησιμοποιει cookies για την βελτίωση της εμπειρίας πλοήγησης σας. Περσσότερα

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close