Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο χειμώνας θα επιστρέψει στην περιοχή μας. Πρόκειται άραγε για μία ισχυρή ένδειξη ή για false alarm?
Γράφει ο Δρ. Σταύρος Κέππας, Μετεωρολόγος
Όπως έχουμε πει αρκετές φορές, μία από τις δουλειές του μετεωολόγου είναι να μπορεί να αναλύει σωστά τα δεδομένα που έχει στην διάθεσή του. Ο μετεωρολόγος δεν είναι μελλοντολόγος, αλλά πολλές φορές ο ρόλος του μοιάζει με αυτόν ενός data analyst.
Μετά από μία πρώτη γεύση χειμώνα, αφότου διανύσαμε το πρώτο μισό του φετινού χειμώνα, φαίνεται ότι υπάρχουν ενδείξεις για ένα ακόμα κύμα χειμώνα στην ανατολική Ευρώπη.
Μπορούμε να εκτιμήσουμε τον καιρό σε βάθος μήνα?
Αν και πάντα θα πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι η πρόγνωση πέραν των 6-7 ημερών δεν είναι εύκολη υπόθεση, θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι πλέον τα μετεωρολογικά μοντέλα μπορούν να εντοπίσουν μοτίβα κυκλοφορίας, τα οποία μπορούν να μας δώσουν μία γενικευμένη εκτίμηση του καιρού σε πιο ευρεία κλίμακα, κυρίως όταν οι ενδείξεις για αυτά τα μοτίβα είναι ισχυρές.
Πότε περιμένουμε χειμωνιάτικο καιρό?
Το υποψήφιο διάστημα στο οποίο περιμένουμε ο καιρός να χειμωνιάσει εκ νέου φαίνεται να είναι μεταξύ 25/1-10/2. Αν και υπάρχουν λίγα μεσοπρόθεσμα μοντέλα τα οποία δεν υποστηρίζουν αυτήν την εκδοχή, τα περισσότερα φαίνεται πως έχουν αυτήν την άποψη.
Τι ενδείξεις υπάρχουν που ενισχύουν χειμερινό σενάριο στην Ελλάδα?
1. Πρώτη και βασική ένδειξη αποτελεί η θέρμανση της στατόσφαιρας (αιφνίδια στρατοφαιρική θέρμανση) το τρίτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου πάνω από την Ευρώπη (βάσει μεσοπρόθεσμων ECMWF). Αυτό είναι μίας πρώτης τάξης ένδειξη για σπάσιμο του πολικού στροβίλου (απομονωμένης αρκτικής αέριας μάζας που δομείται καθ’ ύψος στην ατμόσφαιρα) και, πρακτικά διαμοιρασμό της ψυχρής αυτής αέριας μάζας σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Επειδή υπάρχει ένδειξη αυτό το φαινόμενο να λαμβάνει χώρα μετά τις 22/1, αυτό σημαίνει ότι το 10-15ήμερο πλέον αυτής της περιόδου είναι ένα πιθανό διάστημα για να επιστρέψει ο χειμώνας στην Ευρώπη.
2. Υπάρχει μία σχετικά ισχυρή ένδειξη για εγκαθίδρυση υψηλών γεωδυναμικών στην βορειοδυτική γωνιά της Ευρώπης, τα οποία συνοδεύονται από μία τάση για ανάπτυξη εμποδιστή αντικυκλώνα σε εκείνη την περιοχή (βάσει μεσοπρόθεσμων ECMWF). Αυτό μάλιστα φαίνεται να έχει πιθανότητα να συμβεί για ένα διάστημα 10ημέρου (και πλέον), κυρίως μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Η ανάπτυξη εμποδιστή αντικυκλώνα στην βορειοδυτική Ευρώπη α. εμποδίζει την ροή θερμότερων αερίων μαζών από τον Ατλαντικό και β. ευνοεί την κατάβαση ψυχρότερων αερίων μαζών από τις αρκτικές περιοχές (Σκανδιναβία, Σιβηρία) στην κεντροανατολική Ευρώπη. Είναι σημαντικό λοιπόν εδώ να πούμε ότι αν όντως επαληθευτεί ένα τέτοιο σενάριο, είναι πιθανό να έχουμε περισσότερες από μία ευκαιρίες για χειμώνα στη χώρα μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος των μεσοπρόθεσμων μοντέλων τείνει προς την εγκαθίδρυση υψηλών γεωδυναμικών στην βορειοδυτική γωνιά της Ευρώπης, αλλά και χαμηλότερων γεωδυναμικών στην Σκανδιναβία. Η παρακάτω εικόνα προδιαθέτει βέβαια για μία επανάληψη του σκηνικού που είδαμε τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις, για λίγο πιο παρατεταμένο χειμώνα στην περιοχή μας.
3. Τέλος, χρησιμοποιώντας λιγότερο ασφαλή στοιχεία φαίνεται πως μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου η πιθανότητα για αυξημένο υετό (σε σχέση με τα κλιματικά) και κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες επιφανείας εντοπίζεται κυρίως στην κεντροβόρεια χώρα. Αυτό ίσως υπονοεί ότι οι διαταραχές θα έχουν ως επίκεντρο την κεντροβόρεια Ελλάδα. Ωστόσο, οφείλουμε να τονίσουμε ότι το επίπεδο εμπιστοσύνης τέτοιων αποτελεσμάτων είναι αρκετά χαμηλό σε βάθος μήνα.
Το συμπέρασμα
Αν και δεν πρέπει να συγχέουμε την πρόγνωση με την εκτίμηση της κατάστασης της ατμόσφαιρας, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε κάποιες ισχυρες ενδείξεις για επαναφορά του χειμώνα στην Ελλάδα προς τα τέλη του Ιανουαρίου έως και το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για κακοκαιρίες που θα αφορούν την κεντροβόρεια Ελλάδα, δεν μπορεί να αποκλιστεί το σενάριο διαφορετικών διαταραχών που μπορεί να επηρεάσουν είτε τα κεντροβόρεια είτε τα κεντρονότια. Αυτό είναι κάτι που θα φανεί όσο θα πλησιάζουμε στην επίμαχη περίοδο.