Το πρόγραμμα Copernicus παρουσιάζει το κλιματικό δελτίο για το 2020 για την Ευρώπη. Θερμοκρασιακά ρεκόρ, καταιγίδες και μία θερμαινόμενη Αρκτική.
Παρά τις ιδιαίτερες προκλήσεις που είχε το έτος 2020, κλιματικά δεν πέρασε απαρατήρητο. Μετεωρολογικά φαινόμενα και επεισόδια που έσπασαν ρεκόρ δείχνουν πως η Ευρώπη ακολουθεί ξεκαθαρα ένα μονοπάτι προς την… θέρμανση.
Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε επίσημη έκθεση της κατάστασης του κλίματος της Ευρώπης (European State of the Climate – ESOTC) από το πρόγραμμα Copernicus (Copernicus Climate Change Service) που κάνει μία ανασκόπηση στα κύρια κλιματικά μοτίβα και μετεωρολογικά επεισόδια του 2020 πάνω από την Ευρώπη. Αυτή επίσης είναι η πρώτη φορά που το ESOTC επεκτείνει την αναφορά του και σε ολόκληρη την αρκτική περιοχή, της οποίας η κλιματολογία επηρεάζει άμεσα αυτήν της Ευρώπης.
Ό,τι συμβαίνει στην Αρκτική σπάνια μένει στην Αρκτική
Ο Δρ. Vamborg λέει ότι “Το πόσο θερμή ήταν η Αρκτική το 2020 είναι ένα κλιματικό σημάδι κλειδί για το παγκόσμιο κλίμα. Η Αρκτική ήταν η περιοχή με τις μεγαλύτερες θερμοκρασιακές αποκλίσεις στον κόσμο το 2020, με θερμοκρασίες 2.2°C πάνω από τις κλιματικές τιμές της περιόδου 1981-2020, συγκριτικά με το +0.6°C που σημειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο”.
Η Αρκτική Σιβηρία επηρεάστηκε ιδιαιτέρως. Με +4.3°C πάνω από τα κλιματικά μέσα στο 2020, έσπασε μακράν τα ρεκόρ των ετών 2011 και 2016, όταν η περιοχή είδε θερμοκρασίες περί των 2.5°C πάνω από τα κλιματικά. Αυτό το μοτίβο θέρμανσης είναι μέρος της συνολικότερης τάσης, όπου οι αρκτικές περιοχές θερμαίνονται πολύ πιο γρήγορα από τις υπόλοιπες στον κόσμο (τουλάχιστον 2-3 φορές πιο γρήγορα), σύμφωνα με τον Δρ. Julien Nicolas που συμμετείχε στην συγγραφή της αναφοράς αυτής.
Οι μηχανισμοί ανάδρασης σίγουρα έπαιξαν τον ρόλο τους το 2020 εξηγεί ο Δρ. Julien Nicolas. Ένας από αυτούς είναι το φαινόμενο της λευκαύγειας (albedo effect), το οποίο συνδέεται με το πόσο ικανή είναι μία επιφάνεια να ανακλαει την ηλιακή ακτινοβολία. Υψηλότερες θερμοκρασίες οδήγησε σε χαμηλότερη χιονοκάλυψη στην αρχή της άνοιξης, το οποίο έλιωσε πιο γρήγορα, εκθέτοντας το λιγότερο λευκαυγές έδαφος (πιο σκούρο -άρα με μικρότερη ικανότητα ανάκλασης), το οποίο θερμάνθηκε ευκολότερα. Παράλληλα, προς την κατεύθυνση των θερμοκρασιακών ρεκόρ και των καυσωνικών επεισοδίων, μέσα στην άνοιξη του 2020, συνέβαλλαν και οι πυρκαγιές στην Σιβηρία μαζί με το ξηρό έδαφος και τους ανέμους. Τα θερμά επεισόδια δεν άφησαν ανεπηρέαστο ούτε τον θαλάσσια πάγο στις Αρκτικές περιοχές, που έφτασε στο δεύτερο ιστορικό χαμηλό από το 1979 που διατηρείται αρχείο. Συγκεκριμένα, η έκταση του πάγου ήταν κατά 35% μικρότερη σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010, ενώ τους μήνες Ιούλιο και Οκτώβριο, η έκτασή του άγγιξε τα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί για αυτήν την περίοδο του έτους.
Να σημειωθεί ότι οι πυρκαγιές στην Σιβηρία προσέθεσαν στην ατμόσφαιρα επιπλέον 58 εκατομύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, που αποτελεί ποσό διπλάσιο από αυτό που είχαν προσθέσει το 2019, που αποτελούσε και το πιο πρόσφατο ρεκόρ. Σαφώς, ό,τι έγινε στην Αρκτική, δεν παρέμεινε εκεί, αλλά επηρέασε τα κλιματικά μοτίβα της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, αυτή η κατάσταση προκάλεσε μία αρκετά θερμή εκκίνηση στην άνοιξη του 2020.
Το θερμότερο καταγεγαμένο έτος για την Ευρώπη
Όσον αφορά το θέρος, παρά το γεγονός ότι ο Ιούνιος στην βορειοανατολική Ευρώπη ήταν ιδιαίτερα θερμός, η Μεσόγειος που το 2018 και 2019 βίωσε αρκετά θερμά καλοκαίρια, το 2020 είχε λιγότερες θερμές μέρες σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010.
Μία απότομη ξηρή άνοιξη και ένα ρεκόρ καταιγίδας
Σε έναν υγρότερο του μέσου όρου χειμώνα, ο Φεβρουάριος χαρακτηρίστηκε από τα υψηλότερα ποσά βροχής για το έτος 2020. Αυτό επηρέασε κυρίως την δυτική Ευρώπη, όπου ποτάμια όπως ο Ρίνος έφτασαν σε ένα μέγιστο στάθμης αρκετά νωρίς. Στη συνέχεια όμως τα πράγματα άλλαξαν, καθώς η άνοιξη που διαδέχτηκε τον χειμώνα ήταν ιδιαιτέρως ξηρή (τουλάχιστον η εκκίνηση). Αυτό είχε έναν σημαντικό αντίκτυπο και στην βλάστηση, η οποία επηρεάστηκε από την έλλειψη βροχών και συννεφιάς, αλλά και την έντονη ηλιακή ακτινοβολία, που επέφραν έντονη εξατμισοδιαπνοή. Ήταν σαφώς η ξηρότερη άνοιξη των τελευταίων 40 ετών.
Πάντως τον Οκτώβριο, η κατιαγίδα Alex προκάλεσε ρεκόρ βροχοπτώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Γαλλία και τις Ιταλικές Άλπεις. Μάλιστα, ένα θερμό και υγρό ρεύμα αέρα ερχόμενο από τη Μεσόγειο, επηρεάσε τα νοτι΄τοερα τμήματα των Άλπεων προκαλώντας τελικά πλημμύρες και καταστροφές σε περιοχές τις Ιταλίας και της Γαλλίας. Ήταν η πρώτη φορά τα τελευταία 40 χρόνια που η Γαλλία βίωσε μάι τέτοια κατάσταση τόσο νωρίς την χειμερινή περίοδο και η πρώτη φορά τα τελευταία 70 χρόνια που καταγράφηκαν τέτοιες ποσότητες βροχής σε περιοχές της Ιταλίας.
But in October, Storm Alex broke daily rainfall records in the UK and Brittany, as well as in the French and Italian Maritime Alps. In the Maritime Alps, a flow of warm moist air coming off the Mediterranean from the southwest caused landslides and flooding in France and Italy and damaged infrastructure. It was the first time in 40 years that France saw such an intense storm so early in the season and the first time in 70 years that the Italian region of Piedmont recorded such high levels of precipitation. The UK recorded 31.7 mm of rain in 24 hours, marking the 3rd of October as the country’s wettest day in the last 130 years.
Παραμένει πρόκληση, σύμφωνα με τη Meteo-France, να δούμε κατά πόσο τα επεισόδια βροχοπτώσεων θα γίνουν περισσότερο ακραία στην Μεσόγειο. Ήδη παρατηρείται ένα 22% αύξησης της έντασης των φαινομένων τα τελευταία 50 χρόνια. Λέγοντας για ένταση σαφώς εννοούμε ότι σημανικές ποσότητες βροχής σημειώνονται σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.
Στο τελευταίο χάρτη παρατηρείται ότι τελικά το 2020 ήταν ένα καθόλα θερμό έτος σε παγκόσμιο επίπεδο με έμφαση στις Αρκτικές περιοχές.
Πηγή: euronews.com